Program nauczania
Do dzisiaj w programie nauczania przetrwały przede wszystkim techniki: kenjutsu, bōjutsu, naginatajutsu, iaijutsu, tachiai, battōjutsu, sōjutsu, kodachijutsu oraz ryōtōjutsu. Jednak oprócz wymienionych wyżej dziedzin niektórzy mistrzowie przekazują również wiedzę o innych technikach. Mistrz Sugino Yukihiro naucza swoich studentów również technik jūjutsu i shurikenjutsu, natomiast shihan Ōtake Risuke przekazuje dodatkowo ustną wiedzę o sztuce ninjutsu, o strategii budowy fortyfikacji czy o sztukach magicznych, które w rzeczywistości łączyły w sobie elementy kosmologii i mistyki. Poniżej prezentujemy pełny program Katori Shintō-ryū wraz z tłumaczeniami nazw.
Nazwa Kata (czyli formy) 【zapis po japońsku】 (tłumaczenie na polski)
tachijutsu 【太刀術】 (techniki posługiwania się mieczem)
Kenjutsu 【剣術】 techniki walki mieczem długim
| • omote no tachi | 【表之太刀】 | podstawy miecza |
| – itsutsu no tachi | 【五津之太刀】 | pięć technik miecza |
| – nanatsu no tachi | 【七津之太刀】 | siedem technik miecza |
| – kasumi no tachi | 【神集之太刀】 | miecz zebranych bóstw kami |
| – hakka no tachi | 【八神之太刀】 | miecz ośmiu bóstw kami |
| • gogyō no tachi | 【五行之太刀】 | pięć nauk o mieczu |
| – mittsu no tachi | 【三津之太刀】 | trzy techniki miecza |
| – yottsu no tachi | 【四津之太刀】 | cztery techniki miecza |
| – in no tachi | 【陰之太刀】 | miecz cienia |
| – sha no tachi | 【捨之太刀】` | odrzucany miecz |
| – hatsu no tachi | 【發之太刀】 | rozpoczynający miecz |
| • gokui shichijō no tachi | 【極意七条之太刀】 | esencja siedmiu artykułów o mieczu |
| – tōyama no tachi (ukifune no kurai) | 【遠山之太刀】 （浮船之位） | miecz odległej góry (pozycja dryfującej łodzi) |
| – katanami no tachi (yosui no kurai) | 【片浪之太刀】 （葉水之位） | miecz częściowej fali (pozycja wodnych liści) |
| – agenami no tachi (sangetsu no kurai) | 【揚波之太刀】 （山月之位） | miecz wznoszącej się fali (pozycja księżyca nad górą) |
Iaijutsu 【居合術】 techniki szybkiego dobywania miecza
| • omote no iai | 【表之居合】 | podstawy iai |
| – kusanagi no ken | 【草薙之剣】 | miecz trawosiecz |
| – nukitsuke no ken | 【抜附之剣】 | wyjęty i dźgający miecz |
| – nukiuchi no ken | 【抜討之剣】 | wyjęty i tnący miecz |
| – uken | 【右剣】 | miecz prawy[ch cięć] |
| – saken | 【左剣】 | miecz lewy[ch cięć] |
| – happōken | 【八方剣】 | miecz w ośmiu kierunkach miecz ośmiu kierunków |
| • tachiai no battōjutsu | 【立会之抜刀術】 | techniki szybkiego wyciągnięcia miecza w pozycji stojącej |
| – yukiai gyakunuki no tachi | 【行合逆抜之太刀】 | napotykający [wroga], przeciwnie wyciągnięty miecz |
| – zengo chidori no tachi | 【前後千鳥之太刀】 | miecz przedniej i tylnej siewki |
| – yukiai migi chidori no tachi | 【行合右千鳥之太刀】 | miecz siewki napotykającej [wroga] z prawej |
| – gyakunuki no tachi | 【逆抜之太刀】 | przeciwne wyciągnięcie miecza |
| – nukiuchi no tachi | 【抜 討之太刀】 | wyjęty i tnący miecz |
| • gokui no iai | 【極意之居合】 | esencja iai |
| – kumokiri no ken | 【雲切之剣】 | miecz tnący chmury |
| – hangetsu no ken | 【半月之剣】 | miecz półksiężyca |
| – seigan no ken | 【清眼之剣】 | miecz nieskalanego wzroku miecz czystego wzroku / oka |
| – muitsu no ken | 【無一之剣】 | pierwszy miecz nicości |
| – muni no ken | 【無二之剣 | drugi miecz nicości |
Ryōtōjutsu 【両刀術】techniki walki dwoma mieczami
| • ryōtō | 【両刀】 | dwa miecze |
| – eigetsu no tachi (niō no kurai) | 【永月之太刀】 （二王之位） | miecz wiecznego księżyca (pozycja dwóch królów) |
| – suigetsu no tachi (tenchi no kurai) | 【水月之太刀】 （天地之位） | miecz księżyca odbitego w wodzie (pozycja niebios i ziemi pozycja całego uniwersum) |
| – isonami no tachi (fūha no kurai) | 【磯浪之太刀】 （風葉之位） | miecz przybrzeżnych fali miecz fali uderzającej o brzeg (pozycja liści na wietrze) |
| – murakumo no tachi (sasu no kurai) | 【村雲之太刀】 （佐寿之位） | miecz chmur nad wioską miecz zachmurzonej wioski (pozycja ratująca życie??) |
Kodachijutsu 【小太刀術】 techniki walki krótkim mieczem kodachi
| • gokui no kodachi | 【極意之小太刀】 | esencja kodachi |
| – hangetsu no kodachi | 【半月之小太刀】 | kodachi półksiężyca |
| – suigetsu no kodachi | 【水月之小太刀】 | kodachi księżyca odbitego w wodzie |
| – seigan no kodachi | 【水月之小太刀】 | kodachi czystego widzenia |
Bōjutsu 【棒術】 techniki posługiwania się kijem bō
| • omote no bō | 【表之棒】 | podstawy kija bō |
| – seriai no bō | 【迫合之棒】 | zapoznanie się z bō |
| – sune-hishigi no bō | 【臑挫之棒】 | bō miażdżące kolana |
| – sayū no bō | 【左右之棒】 | bō prawej i lewej strony |
| – kasa-hazushi no bō | 【笠研乏棒】 | bō zdejmujące nakrycie głowy |
| – hane-tsuru-be no bō | 【刎釣瓶之棒】 | bō noszące konwie z wodą |
| – tachi-nami no bō | 【立浪之棒】 | bō wznoszącej się fali |
| • gokui no bō | 【極意之棒】 | esencja kija bō |
| – gedan no kamae no bō | 【下段構之棒】 | bō niskiej pozycji |
| – kasumigake no bō | 【霞掛之棒】 | bō pokryte mgłą |
| – denkō kamae no bō | 【電光構之棒】 | bō pozycji pioruna |
| – in no kamae no bō | 【陰構之棒】 | bō pozycji cienia |
| – hikizue no kamae no bō | 【引杖構之棒】 | bō pozycji ciągnięcia laski |
| – tatsue kamae no bō | 【立杖構之棒】 | bō pozycji stojącej laski |
Naginatajutsu 【薙刀術】 techniki walki halabardą
| • omote no naginata | 【表之薙刀】 | podstawy naginaty | |
| – itsutsu no naginata | 【五津之長刀】 | pięć technik naginaty | |
| – nanatsu no naginata | 【七津之長刀】 | siedem technik naginaty | |
| – kasumi no naginata | 【霞之長刀】 | mglista naginata | |
| – hakka no naginata | 【八箇之長刀】 | osiem technik naginaty | |
| • gokui shichijō no naginata | 【極意七條之薙刀】 | esencja siedmiu artykułów o naginacie | |
| – embi no naginata | 【燕飛之長刀】 | naginata lecącej jaskółki | |
| – tombo no naginata | 【蜻蛉之長刀】 | naginata ważki | |
| – yoko no naginata | 【龍虎之長刀】 | naginata smoka i tygrysa |
Sōjutsu 【槍術】 techniki walki włócznią
| • omote no yari | 【表之槍】 | podstawy włóczni | |
| – hiryū no yari | 【飛龍之槍】 | włócznia latającego smoka | |
| – koryū no yari | 【去龍之槍】 | włócznia przemijającego smoka włócznia martwego smoka | |
| – tsukidome no yari | 【突留之槍】 | włócznia zatrzymująca pchnięcia | |
| – an’ya no yari | 【揚矢之槍】 | włócznia wznoszącej się strzały | |
| – denkō no yari | 【電光之槍】 | piorunująca włócznia włócznia piorunów | |
| – yoru no ya yari | 【夜之矢槍】 | włócznia nocnej strzały | |
| • hiden no yari | 【秘伝之鎗】 | sekretne techniki włóczni | |
| – jōdan no yariai | 【上段之鎗合】 | wznosząca się włócznia | |
| – gedan no yariai | 【下段之鎗合】 | opadająca włócznia |
Shurikenjutsu 【手裏剣術】 techniki rzucania małymi przedmiotami
| • omote no shuriken | 【表之手裏剣】 | podstawy posługiwania się shurikanami |
| – siedem form kata | ||
| • gogyō no shuriken | 【五行之手裏剣】 | pięć nauk o shurikenach |
| – osiem form kata | ||
| • gokui no shuriken | 【極意之手裏剣】 | esencja posługiwania się shurikenami |
| – dziewięć form kata | ||
| • okuden | 【口伝】 | przekaz ustny |
Jūjutsu 【柔術】 techniki walki wręcz
| • gokui no jūjutsu | 【極意之柔術】 | esencja technik walki wręcz |
| – tsūken | 【通拳】 | podążając za pięścią |
| – uchitori-te | 【内取手】 | chwytając rękę od wewnątrz |
| – sotodori-te | 【外取手】 | chwytając rękę z zewnątrz |
| – konoha-gaeshi | 【木葉返】 | odwrócenie liścia |
| – musa-soku | 【無左足】 | zabranie lewej nogibrak lewek nogi |
| – kata-e-mon | 【片衣紋】 | złapanie za jedno ramię / bark |
| – ryō-e-mon | 【兩衣紋】 | złapanie za dwa ramiona / barki |
| – koromo-shibori | 【衣搾】 | wykręcenie zbroi |
| – kareki-ori | 【枯木折】 | złamanie martwego drzewa |
| – oni-osae | 【鬼抑】 | spętanie demona |
| – tengū-gaeshi | 【天狗返】 | zwrócenie / zwrot / oddanie tengū |
| – yami-no-yo | 【闇之夜】 | noc mroku |
| – sasudome | 【佐壽留 】 | zatrzymanie pchnięcia / dźgnięcia |
| – giboshu-gaeshi | 【疑寶珠返】 | |
| – taki-toshi | 【瀧落】 | spadający wodospad |
| – hishiribiki | 【七里引】 | prowadzić przez siedem długości |
| – sukatamisugatami | 【姿見】 | zwierciadło |
| – hagoromo-shibori | 【羽衣搾】 | wykręcenie szat |
| – yume-makura | 【夢枕】 | poduszka snów |
| – hiji-gane | 【臂金】 | żelazny łokieć |
| – enji-shibori / saruko-shibori | 【猿子紋】 | |
| – toba-soto-ori | 【鳥羽外折】 | |
| – shika-no-issoku | 【鹿之一足】 | jedna noga jelenia |
| – yama-toshi | 【山落】 | opadnięcie góryspadająca góra |
| – sodeguruma | 【袖車】 | |
| – taki-yoko-koe | 【立横聲】 | |
| – dō-shibori | 【胴搾】 | wykręcenie torsu |
| – hiki-shibori | 【引搾】 | ściśnięcie i szarpnięcie szarpnięcie z wykręceniem |
| – shōgi-daoshi-ori | 【将棋倒折】 | |
| – saka-yubi | 【逆指】 | wykręcenie palców |
| – kubi-shibori | 【首搾】 | duszenieskręcenie karku |
| – washi-no-ha-otoshi | 【鷲之羽落】 | |
| – sora-muki-busei | 【空向伏】 | |
| – kata-bane-osae | 【片羽子抑】 | |
| – oniki-bina | 【鬼木離】 | |
| – gozen-tori | 【御膳取】 |
Ninjutsu 【忍術】techniki obronne przed atakami oraz obecnością ninja
| okuden | 【口伝】 | przekaz ustny |
Chikujōjutsu 【築城術】znajomość budowania fortyfikacji
| okuden | 【口伝】 | przekaz ustny |
Gunbai-heihō 【軍配兵法】 wojskowa wiedza strategiczna i taktyczna
| okuden | 【口伝】 | przekaz ustny |
Tenmon-chirigaku 【天文地理学】wiedza astronomiczna i geograficzna
| okuden | 【口伝】 | przekaz ustny |
In’yō-kigaku 【陰陽気学】wiedza tajemna, obejmująca kosmologię i mistykę
| • kuji no in | 【九字之印】 | dziewięc gestów |
| • jūji no hō | 【十字之法】 | metoda dziesięciu znaków |
| • okuden | 【口伝】 | przekaz ustny |
BIBLIOGRAFIA
– 免許皆伝巻物 (zwoje menkyo kaiden)
– 横瀬 知行、『日本の古武道』、日本武道館、東京、二〇〇一年
– “WAY OF THE WARRIOR – Way of the Samurai”, produkcja: BBC, 1983
– http://en.wikipedia.org/wiki/ Tenshin_Shōden_Katori_Shintō-ryū